Etsi Architects: το αρχιτεκτονικό γραφείο της χρονιάς έχει έδρα την Καρδαμύλη

Το γραφείο Etsi Architects κέρδισε το κορυφαίο βραβείο του καλύτερου αρχιτεκτονικού γραφείου της χρονιάς 2024 στα GRAIL Awards, τα νεοσύστατα βραβεία αρχιτεκτονικής, interior και φωτισμού.

Το πού βρίσκεσαι μπορεί από μειονέκτημα να μετατραπεί σε πλεονέκτημα. Αυτό απέδειξαν μεταξύ άλλων οι Etsi Architects, από τη Μάνη. Όπως γράφει και το Archisearch: “Παρουσίασαν δείγματα, όπως το «θέλω ένα σπίτι ίδιο με των Τάδε», μέχρι τον ουσιαστικό σεβασμό και αγάπη του τόπου τους, την «αρχαιολογική», όπως είπαν και οι κριτές εργασία αλλά και την έντιμη σύνδεση της συναισθηματικά δεμένης ομάδας με το αποτέλεσμα”. Το έργο τους “The inside out house in Gonatsa” κέρδισε βραβείο στην Κατηγορία “Μονοκατοικία” στα GRAIL Awards 2024. Το έργο αφορά μία κατοικία 120 τ.μ. που σχεδιάστηκε με σκοπό την οπτική ενοποίηση του μέσα και του έξω, το σεβασμό στο τοπίο και ένταξη του κτιρίου σε αυτό. 

To έργο “The inside out house in Gonatsa” κέρδισε βραβείο στην Κατηγορία “Μονοκατοικία” στα GRAIL Awards 2024.

Ενώ στην αρχιτεκτονική κατηγορία “Επανάχρηση/Αποκατάσταση/Προσθήκη/Επέκταση” πήραν το πρώτο βραβείο με την επανάχρηση του τελωνείου στην Καρδαμύλη ως κατοικία. Οι ίδιοι είπαν για αυτό: “Αποκατάσταση του Τελωνείου στην Καρδαμύλη: ένα υβριδικό έργο, σύγχρονο Σπίτι σε Διατηρητέο Μνημείο. Το εγχείρημα μετατροπής του Τελωνείου, ενός διατηρητέου ιστορικού συγκροτήματος στο λιμάνι της Καρδαμύλης, σε σύγχρονη οικογενειακή κατοικία, αποτελούσε για εμάς μια σημαντική πρόκληση. Η ιστορία του κτιρίου ως οχυρωμένου τελωνείου του 18ου αιώνα απαιτούσε μια προσεκτική αποκατάσταση, ιστορικά τεκμηριωμένης και εγκεκριμένης από την αρχαιολογία και ταυτόχρονα την ένταξη σύγχρονων εγκαταστάσεων για την λειτουργία μιας κατοικίας και την προστασία του κτιρίου από το αλάτι και τις καταιγίδες δίπλα στην θάλασσα. Στόχος μας ήταν η ενοποίηση και σύνδεση των αρχικά απομονωμένων χώρων των κτιρίων, συνδέοντας τα δύο κτίρια του συγκροτήματος, εισάγοντας μια εσωτερική σκάλα και τρυπώντας τους διαχωριστικούς πέτρινους τοίχους του ενός μέτρου.

Ο εξωτερικός χώρος δεν περιτοιχίστηκε ώστε να αποτελεί όπως ήταν επισκέψιμο και βατό χώρο για την κοινότητα. Χρησιμοποιήσαμε παραδοσιακές τεχνικές αποκατάστασης χωρίς τσιμέντο και τοπικά υλικά όπως μάρμαρο από τα λατομεία της Οιτύλου, ξύλο από ελιά και καστανιά για την στέγη, και τοπικά βότσαλα για το μωσαϊκό στην είσοδο. Το αποτέλεσμα είναι μια σύγχρονη αναγέννηση ενός ιστορικού μνημείου, που έγινε τοπόσημο και προσφέρει σε κατοίκους και επισκέπτες μια ιστορική εμπειρία, έχει αρμονική ροή μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, και περιλαμβάνει τέσσερα υπνοδωμάτια, γραφείο και τρία μπάνια. Το έργο αγκαλιάστηκε από την τοπική κοινότητα, κατακτώντας αρχικές επιφυλάξεις καθώς έγινε αξιοθέατο, υπερβαίνοντας τόσο τις προσδοκίες μας, όσο και των πελατών μας”. Μιλήσαμε με την Ελένη Τσιγαρίδα ιδρυτικό στέλεχος του γραφείου από τη Μάνη:

– Ποια ήταν τα στοιχεία που σας ανέδειξαν σε αρχιτεκτονικό γραφείο της χρονιάς;
Θα έλεγα ότι η περιπέτεια της αποκέντρωσης και η αγάπη για τα χωριά, το τοπίο και τις τοπικές τεχνικές μας ξεχώρισαν. Μαγευτήκαμε από την πρόκληση να αφηγηθούμε μια σύγχρονη ιστορία μέσα από παραδοσιακά κτίρια, και να ενταχθούν τα έργα μας σε αυτό το τοπίο. 

– Πώς μετατρέψατε την εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης τοποθεσία του γραφείου σας σε πλεονέκτημα;
Κάποιοι λένε “εκτός Αθηνών”, εμείς λέμε “κοντά στη φύση”. Η απόφασή μας να εργαστούμε στην Μάνη, στα χωριά της και μέσα στη φύση μας ενέπνευσε να αναζητήσουμε την ομορφιά στην απλότητα, να συνδεθούμε πιο άμεσα με τους πελάτες και το περιβάλλον, να κάνουμε πράξη την κυκλική οικονομία και να απολαύσουμε κάθε στιγμή της δημιουργικής διαδικασίας.

Επανάχρηση παλιού Τελωνείου σε σπίτι στην Καρδαμύλη / Photos by Panagiotis Voumvakis

– Ποιες ήταν οι λύσεις που δώσατε στην επανάχρηση ενός παλιού τελωνείου σε σπίτι;
Πήραμε ένα κτίριο με βαριά ιστορία, ταλαιπωρημένο από τον χρόνο, την φύση και αρκετές άκυρες επεμβάσεις και το μετατρέψαμε σε έναν σπίτι που αναπνέει ιστορία και ζεστασιά. Χρησιμοποιήσαμε κάθε διαθέσιμη τεχνική, από μυστικά ανοίγματα μέχρι οικολογικά υλικά, για να δημιουργήσουμε ένα τοπόσημο που αφηγείται τις ιστορίες του παρελθόντος με μια σύγχρονη πινελιά.

– Πού μπορεί να είστε πιο δημιουργικοί σε μια ανακαίνιση ή σε μια κατασκευή από το μηδέν;
Η δημιουργικότητα είναι απαραίτητη, είτε ανακαινίζουμε είτε ξεκινάμε από το μηδέν. Στις ανακαινίσεις, η πρόκληση είναι να ερμηνεύσουμε και να συνδυάσουμε τα ιστορικά στοιχεία με σύγχρονες ανάγκες, δημιουργώντας μια δυναμική συνύπαρξη μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος. Στις νέες κατασκευές, εξερευνούμε τα όρια της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, προσαρμόζοντας καινοτόμες ιδέες στο πλαίσιο και τις ανάγκες του σήμερα.

– Ποια ιστορία από την ανακαίνιση του τελωνείου θα έχετε να αφηγείστε;
Μετά την καθαίρεση των εσωτερικών χωρισμάτων στον όροφο του τελωνείου βρεθήκαμε σε έναν χώρο που κάθε του παράθυρο είχε θέα στην θάλασσα. Ήταν σαν να είμαστε μέσα σε ένα πλοίο και να ταξιδεύουμε. Νιώσαμε σαν να επιπλέουμε για ένα λεπτό. Αυτή ήταν μια στιγμή αποκαλυπτική. Η αποκάλυψη του εσωτερικού χώρου μετά την αφαίρεση των τοίχων ήταν σαν να ανοίγεις έναν χάρτη θησαυρού! Εκείνη τη στιγμή, όλα έπεσαν στη θέση τους, και το τελωνείο αποκάλυψε τη μαγεία του, μεταμορφωμένο σε έναν φωτεινό και ζεστό χώρο που καλωσορίζει το μέλλον.

The inside out house in Gonatsa

– Πώς σας ενέπνευσε το περιβάλλον του σπιτιού στο Gonatsa;
Ο ελαιώνας στην Γκονάτσα μας ενέπνευσε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που αντλεί την ομορφιά του από την απλότητα του τοπίου. Με την χρήση διαμπερών ανοιγμάτων και ανθρώπινης κλίμακας προσπαθήσαμε να πετύχουμε μια αρμονική σύνδεση μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, φέρνοντας την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος μέσα στο σπίτι και εξασφαλίζοντας την συνέχεια του τοπίου.

– Με ποιους τρόπους εκδηλώνεται η ευφυΐα και η προσπάθεια του αρχιτέκτονα σε ένα έργο σαν τη Gonatsa;
Στην Γκονάτσα, ακούσαμε τις ιστορίες που μας έλεγαν τα δέντρα και η γη. Η προσπάθεια μας ήταν να μεταφράσουμε αυτές τις ιστορίες σε ένα σπίτι που προσφέρει τόσο ένα καταφύγιο όσο και ένα παράθυρο στην ψυχή του τοπίου. Επιχειρήσαμε να συνδέσουμε τον άνθρωπο με το περιβάλλον του, δημιουργώντας έναν χώρο που αφηγείται την ομορφιά της συνύπαρξης.

Monastery house, έπαινος στην κατηγορία “Κατοικία”

Monastery house

Το έργο πήρε έπαινο στην κατηγορία “Κατοικία” στα Grail Awards. Στο συγκεκριμένο project, το γραφείο Etsi Architects ανέλαβαν να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν μια εξοχική κατοικία για μια μεγάλη οικογένεια, στη χερσόνησο της Μάνης. Το οικόπεδο βρισκόταν ψηλά στην πλαγιά ενός βουνού, προσφέροντας καταπληκτική θέα στο χωριό και τη θάλασσα. Τα κύρια αιτήματα της οικογένειας από τους αρχιτέκτονες ήταν η διατήρηση της ιδιωτικότητας των μελών, με ατομικούς χώρους για τον καθένα και η ασφάλεια. Το κτίριο που προέκυψε ήταν εμπνευσμένο από τα ελληνικά μοναστήρια και τα τοπικά παραδοσιακά πέτρινα κτίρια με κεραμοσκεπές, σε συνδυασμό με ελάχιστα στοιχεία των σύγχρονων κτιρίων με επίπεδη στέγη.

Ρούγα Της Βαμβακούς

Ρούγα Της Βαμβακούς

Η Μανιάτικη πέτρα γίνεται ελαφρύτερη στα χέρια του γραφείου Εtsi Αrchitects. Αυτό αποδεικνύεται και με τη “Ρούγα Της Βαμβακούς”, τέσσερις πέτρινες εγκαταστάσεις των αρχών του 20ου αιώνα στο απομακρυσμένο χωριό Βαμβακού της Λακωνίας, που μετατράπηκαν σε ένα μικρό ξενώνα στο πλαίσιο του προγράμματος Vamvakou Revival που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η πρωτοβουλία έχει ως στόχο να χρησιμεύσει ως πρότυπο για άλλες αγροτικές περιοχές, για την πλήρη αναζωογόνηση του χωριού προσελκύοντας νέους κατοίκους, επιχειρήσεις και επισκέπτες στο κάποτε ζωντανό χωριό, το οποίο, μέχρι τη δεκαετία του 1950, είχε ερημώσει από την κατοχή, τον εμφύλιο πόλεμο, τη μετανάστευση.

Εξωτερική Φωτογραφία: “Αποκατάσταση του Τελωνείου στην Καρδαμύλη
www.etsi.design – @etsi_architects/Instagram 

Του Θανάση Διαμαντόπουλου