Θανάσης Βασιλόπουλος στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ: Μας θεωρούν άξιους για αρμοδιότητες, ανάξιους για χρηματοδοτήσεις

Ο Δήμαρχος Καλαμάτας και Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Πελοποννήσου, Θανάσης Βασιλόπουλος, μετέχει στο ετήσιο τακτικό Συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, που πραγματοποιείται στη Ρόδο. Χθες, Πέμπτη 7 Νοεμβρίου 2024, κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών του Συνεδρίου, ο κ. Βασιλόπουλος τοποθετήθηκε ως Πρόεδρος της ΠΕΔ Πελοποννήσου.

Αναλυτικά η τοποθέτηση του Δημάρχου Καλαμάτας στο συνέδριο της ΚΕΔΕ είχε ως εξής:

Προβληματίστηκα αρκετά για το τι έχει αξία και σημασία να αναφέρω στην σημερινή μου τοποθέτηση. Οι περισσότεροι εξ ημών είμαι βέβαιος ότι συμφωνούμε απόλυτα με την τοποθέτηση του Προέδρου μας, του Λάζαρου Κυρίζογλου, αλλά και σχεδόν με το σύνολο των τοποθετήσεων που έχουν ακουστεί μέχρι τώρα. Άλλες πιο αιχμηρές και άλλες λιγότερο, όλες όμως, αποτελούν τη βάση για να ξέρουμε που βαδίζουμε ως θεσμός, τι διεκδικούμε, ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές που έχουμε θέσει.

Είμαι βέβαιος ότι κοινές είναι οι προκλήσεις, οι αγωνίες, κοινοί οι προβληματισμοί και οι ανησυχίες. Οι Δήμοι μας, ας είμαστε ειλικρινείς, οδεύουν με μαθηματική ακρίβεια στα βράχια και μαζί και οι τοπικές μας κοινωνίες, αν η Πολιτεία εξακολουθήσει να μας αγνοεί και να μας θεωρεί κτήμα της.

Την προηγούμενη αυτοδιοικητική περίοδο, νιώθαμε ότι είμαστε συνεργάτες της Πολιτείας. Εύκολη επικοινωνία, οικονομική στήριξη, αναπτυξιακά εργαλεία, που μας έδιναν την δυνατότητα -in the box όπως λέμε και στην Καλαμάτα- με κανόνες να παρουσιάσουμε το όραμα μας για την περιοχή μας. Το 2024 υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση. Το Υπουργείο Εσωτερικών συνεχίζουμε να το νιώθουμε δίπλα μας, για άλλα όμως Υπουργεία μάλλον είμαστε οι ενοχλητικοί.

Αγαπητοί συνάδελφοι, μιλάμε για Αυτοδιοίκηση, και ακούμε την εκάστοτε Κυβέρνηση και τα κόμματα κάθε φορά να μας λένε πόσο στηρίζουν τον θεσμό, πόσο μας αγαπάνε.

Μα τι λατρεία είναι αυτή!!! Λατρεία κάθε φορά που μας φορτώνουν αρμοδιότητες. Ναι, αλλά η αγάπη και η λατρεία δεν απέχουν πολύ από το μίσος.

Γιατί κατά βάθος δεν μας αγαπούν και τόσο πολύ και το αποδεικνύουν κάθε φορά με τις επιλογές τους. Αλήθεια που είναι οι χρηματοδοτήσεις; Που είναι ο στοιχειώδης σεβασμός προς τους Δήμους; Που είναι η θεσμική μας θωράκιση;

Αγανακτούμε για να κρατήσουμε όρθιους τους Δήμους μας και ο πρώτος που πάντα πυροβολούν είναι ο Δήμαρχος. Ότι και να γίνει σε αυτό τον τόπο φταίει ο Δήμαρχος. Έχουν διαχρονικά πετάξει όλες τις ευθύνες πάνω μας. Διαρκώς μεταφέρονται αρμοδιότητες. Και λες, αναγνωρίζει το Κράτος ότι είμαστε άξιοι να τα φέρουμε εις πέρας, για αυτό μας δίνει επιπλέον αρμοδιότητες.

Αλλά ταυτόχρονα, όταν ζητάμε χρηματοδοτήσεις, όταν ζητάμε την οικονομική αυτοτέλεια, την αυτονομία μας ως Δήμοι, τότε έρχεται το Κράτος και σου λέει, είσαι ανάξιος, θα στα δίνουμε εμείς, ο «μπαμπάς», το Υπουργείο, η Περιφέρεια, εμείς. Άξιοι για αρμοδιότητες, ανάξιοι για χρηματοδοτήσεις.

Και επειδή οι Δήμοι που εκπροσωπώ είναι περιφερειακοί και το λέω με στεναχώρια, γιατί εξακολουθεί να υπάρχει ανισότητα, μεταξύ περιφερειακών και αστικών Δήμων. Σε λίγο θα μπαίνουμε στα Δημαρχεία και δεν θα βρίσκουμε άνθρωπο να λέμε καλημέρα. Κάποιοι συνάδελφοι σε μικρότερους Δήμους αρχίζουν ήδη να το αντιμετωπίζουν. Μιλάμε για μείωση γραφειοκρατίας και open data και ψηφιακό μετασχηματισμό και γελάνε οι υπολογιστές στα Δημαρχεία.

Πραγματικά είναι τόσα πολλά αυτά που μπορεί να πει κάθε ένας από εμάς, τόσα που σε στεναχωρούν, γιατί δεν μας αξίζουν. Δεν αξίζει στην Αυτοδιοίκηση αυτή η συμπεριφορά.

Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει έναν κανόνα που μας λυπεί. Και μιλώ για τη συμπεριφορά που αντιμετωπίζουν οι Δήμαρχοι, η πλειοψηφία των Δημάρχων σε διαδρόμους Υπουργείων. Είστε η εξαίρεση Υπουργέ, στον κανόνα των αλαζονικών συμπεριφορών και ευτυχώς με εσάς και με ορισμένους ακόμα συναδέλφους σας μπορούμε να συνεννοηθούμε, να επικοινωνήσουμε, να κάνουμε το αυτονόητο, να συνεργαστούμε.

Επιτρέψτε μου δυο αναφορές, καθώς γνωρίζω ότι ο χρόνος είναι πολύτιμος. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να μεταφέρουμε αυτή την αγωνία των συναδέλφων μας.

Για τα οικονομικά, τη στελέχωση των Δήμων, τις αρμοδιότητες και τα θεσμικά ζητήματα, για την ανάγκη αναπτυξιακού χρηματοδοτικού εργαλείου για τους Δήμους, για την καταστατική θέση των αιρετών -άλλο κρίσιμο θέμα-, έχουν ειπωθεί αρκετά, θα ειπωθούν και άλλα, νομίζω ως αυτοδιοικητικοί έχουμε κοινή γραμμή και άποψη και συμφωνούμε. Επαναλαμβάνω με κάλυψε ο Πρόεδρος. Όμως δύο – τρία θέματα κρίσιμα που θέλω να υπογραμμίσω.

Κόκκινη γραμμή η υπόθεση των ΔΕΥΑ. Καμία συζήτηση με το ΥΠΕΝ γιατί ως φαίνεται άλλα λέμε και άλλα προωθούνται. Οι ΔΕΥΑ θα πρέπει να καταστεί σαφές, αποτελούν για την Αυτοδιοίκηση, casus belli.

Και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, με βάση τα όσα έχουν διαρρεύσει ως τμήμα του σχεδίου νόμου. Διαρροές που να πούμε ότι δεν έχουν διαψευστεί, το αντίθετο μάλιστα. Διότι μάλλον δοκιμάζουν τις αντοχές και τα όρια μας. Και υπό την έννοια αυτή η αντίδραση που οφείλουμε ως Αυτοδιοίκηση, πρέπει να είναι καθολική και δίχως αστερίσκους.

Λοιπόν. Ως φαίνεται μας οδηγούν σε μία ΔΕΥΑ ανά Περιφερειακή Ενότητα. Μία δομή που θα ενσωματώνει και τους Συνδέσμους Ύδρευσης και τις υπηρεσίες ύδρευσης των Δήμων. Επιθυμούν δηλαδή τη δημιουργία υπηρεσιακών μορφομάτων, δίχως συνοχή, με διαφορετικούς κανονισμούς, λειτουργικά συστήματα, εφαρμογές, που μάλιστα θα κληθούν με το καλημέρα όχι απλώς να λειτουργήσουν εξυπηρετώντας ανάγκες βασικές, όπως η υδροδότηση και η αποχέτευση, αλλά θα πρέπει να επιτύχουν και εισπραξιμότητες κοντά στο 85%. Δηλαδή τι μας λένε; Αυτές οι δομές που σήμερα αδυνατούν να λειτουργήσουν, είναι υπερχρεωμένες κάποιες, δεν μπορούν να εισπράξουν, ότι την επόμενη ημέρα που θα ενωθούν με τις άλλες ΔΕΥΑ θα δουν το φως το αληθινό και με μαγικό τρόπο θα λειτουργήσουν.

Θέλετε να βάλετε τάξη; Βεβαίως και όλοι μαζί θα είμαστε. Αλλά όχι οριζόντια να τιμωρούμε Επιχειρήσεις και Δήμους και φυσικά όχι στο να ανοίγουμε πόρτες προκειμένου αύριο μεθαύριο αρμοδιότητες να μεταφερθούν εκτός αυτοδιοίκησης.

Είναι κόκκινη γραμμή ο αυτοδιοικητικός χαρακτήρας των ΔΕΥΑ. Είναι έγκλημα κατά των Δήμων και των τοπικών μας κοινωνιών ο συμψηφισμός και η χωρίς κανόνες ένωση δομών που απλώς θα μετρούν αντίστροφα στο δρόμο προς τη χρεοκοπία. Και προφανώς, κόκκινη γραμμή και αιτία πολέμου για εμάς, το να φορτωθούν οι Δήμοι μας αμαρτίες και χρέη που σε ορισμένες δομές συσσωρεύτηκαν.

Λοιπόν, η Αυτοδιοίκηση, και ας το καταλάβουν ορισμένοι, δεν εκχωρεί αρμοδιότητες ούτε και δικαιώματα που συνδέονται με την καθημερινότητα, με τις βασικές ανάγκες και τα αγαθά των τοπικών μας κοινωνιών.

Δεύτερο και εξαιρετικά κρίσιμο θέμα, η υπόθεση των απορριμμάτων και του τέλους ταφής. Δεν βάζω στη συζήτηση πόσο πληρώνουμε διαχείριση απορριμμάτων, τον βρήκαμε τον διαγωνισμό, η διοίκηση έχει συνέχεια οφείλουμε να ανταποκρινόμαστε στις υποχρεώσεις μας, ακόμα και αν το κόστος είναι 92 ευρώ ο τόνος συν την μεταφορά συν το τέλος ταφής.

Τέλος Ταφής όμως, θέμα το οποίο ειδικά τους περιφερειακούς Δήμους, μας τινάζει στον αέρα. Εμείς στην Περιφέρεια Πελοποννήσου οδηγούμε το 100% των απορριμμάτων που παράγουμε προς διαχείριση, στα δύο εργοστάσια και στην κινητή μονάδα, όχι εργοστάσιο που λειτουργεί στη Μεσσηνία χωρίς ευθύνη της εταιρείας. Πληρώνουμε λοιπόν το 100% των απορριμμάτων που οδηγούμε προς διαχείριση και μας ζητούν να πληρώσουμε και πάλι το 80% των απορριμμάτων που οδηγήσαμε προς διαχείριση ως Τέλος Ταφής. Και όταν λέμε πάρτε απόφαση και βάλτε πλαφόν όχι λιγότερο από 40% μας λένε δεν γίνεται δεν προβλέπεται. Και βέβαια γίνεται γιατί είναι δίκαιο. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε από τους πολίτες της Πελοποννήσου να επιβαρυνθούν εκατ. ευρώ για να πλουτίζει ο ΕΟΑΝ. Το Τέλος Ταφής ξεκίνησε το 2022 με 20 ευρώ τον τόνο και το 2027 θα φτάσει 55 ευρώ τον τόνο, 175% αύξηση σε 5 χρόνια. Νέες αυξήσεις θα είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε σε δύο χρόνια στα τέλη καθαριότητας, γιατί, για να θησαυρίζει ο ΕΟΑΝ.   Μας οδηγεί στην χρεοκοπία. Ένα τέλος άδικο, καταχρηστικό, ένα τέλος δίχως λογική.

Τρίτο, επίσης, κρίσιμο θέμα. Τα ενεργειακά και οι πολιτικές για το κλίμα. Και σας μιλώ και ως ένας Δήμαρχος που έχει εργαστεί πάνω σε αυτό το θέμα, που μαζί με άλλους Δημάρχους διεκδικήσαμε για τις πόλεις μας και πετύχαμε να είμαστε μέλη στην Ευρωπαϊκή Αποστολή των 100 Κλιματικά Ουδέτερων Πόλεων και Έξυπνων Πόλεων της Ε.Ε. έως το 2030. Και που βρισκόμαστε; Και καλά εμείς ως Καλαμάτα έχουμε στρέψει το ενδιαφέρον απ’ ευθείας στην Ευρώπη. Για τους υπόλοιπους; Συζητήσεις, λόγια, καλές προθέσεις και εκεί σταματάμε. Χρηματοδοτήσεις ακούμε αλλά δεν βλέπουμε, προγράμματα ακούμε αλλά δεν βλέπουμε. Τι γίνεται με το ταμείο στο ΥΠΕΝ που δημιουργήθηκε από τις νομιμοποιήσεις των αυθαιρέτων που έχει ένα τεράστιο ποσό. Γιατί αυτό το ποσό δεν επιστρέφει στους Δήμους για δράσεις περιβαλλοντικές, ανάλογα αν θέλετε με την συμμετοχή του κάθε Δήμου. Αντιθέτως τι βλέπουμε; Ότι για παράδειγμα χώρος στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας δεν υπάρχει ή αν υπάρχει είναι δεσμευμένος. Και εκεί που συζητούσαμε για Δήμους παρόχους, ακούμε κάτι περίεργα για Δήμους καταναλωτές με μειωμένες τιμές… Λοιπόν, προφανώς αυτά δεν είναι σοβαρά. Και επειδή αναφέρομαι σε θέματα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καλό θα είναι να αντιληφθούν ότι σε αιρετούς απευθύνονται και οφείλουν περισσότερο σεβασμό. Εκτός και αν έχουν επιλέξει την οδό του «αποφασίζομεν και διατάσσομεν», η οποία οδός προφανώς και δεν είναι αποδεκτή.

Ένα ακόμα εξαιρετικά σοβαρό θέμα. Κάτι που μας προβληματίζει όλους έντονα είμαστε σίγουροι όμως ότι θα βρεθεί λύση. Έχουμε μείνει οι Δήμοι δίχως αναπτυξιακό πρόγραμμα. Αυτό από μόνο του αρκεί για να καταδείξει την ουσία του προβλήματος. Το λέγαμε, Θησέα, Φιλόδημο, Αντώνη Τρίτση, τώρα πως το λέμε;

Και κλείνοντας επιγραμματικά: Σχολικές καθαρίστριες τα χρήματα δεν φτάνουν για να είναι καθαρά τα σχολεία, ναυαγοσώστες αν βάλουμε ναυαγοσωστικούς πύργους σύμφωνα με τα χρήματα που μας έρχονται και κόντρα στην νομοθεσία θα είμαστε παράνομοι, αδέσποτα προστατεύστε μας, παρακαλάμε και δίνουμε και μπόνους αντιδημαρχία για να δεχτούν να αναλάβουν, συντήρηση σχολικών συγκροτημάτων κ.ά. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν μπορούμε δεν αντέχουμε να σηκώσουμε αναθεωρήσεις και συμπληρωματικές συμβάσεις, δεν μπορούν οι Δήμοι που συμμετέχουν στην πρόσκληση 16850 να επιβαρυνθούν με το 20% από Δημοτικούς Πόρους. 

Θα μου πει ο Υπουργός Εσωτερικών, και δικαίως, μα καλά δεν έχει γίνει τίποτα;

Οφείλω με ειλικρίνεια να πω, ότι όντως έχουν γίνει πολλά. Και αυτό οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε. Όπως επίσης, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε, ότι αυτή η Κυβέρνηση πράγματι όταν ανέλαβε το 2019 ήρθε αντιμέτωπη με μια Αυτοδιοίκηση στα πρόθυρα διάλυσης, ελέω απλής αναλογικής, ας μην τα ξεχνάμε αυτά, και κατάφερε να επαναφέρει το θεσμό σε μια στοιχειώδη κανονικότητα. Αναγνωρίζουμε ότι κατά την πρώτη περίοδο, αυτή η Κυβέρνηση, παρείχε στην Αυτοδιοίκηση στήριξη και χρηματοδοτικά εργαλεία. Αναγνωρίζουμε, τις προσπάθειες που πράγματι πολλές είναι για έναν θεσμικό εξορθολογισμό και μια μετάβαση στη ψηφιακή εποχή. Με τα προβλήματα που υπάρχουν. Αναγνωρίζουμε, επίσης, ότι από το Υπουργείο Εσωτερικών έχουν περάσει, και σήμερα το υπηρετούν άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την Αυτοδιοίκηση. Και είναι κάτι που με ειλικρίνεια το αναφέρω.

Όμως, πλησιάζουμε στην αυγή του 2025 και δεν νοείται το Κράτος να αντιμετωπίζει την Αυτοδιοίκηση φοβικά. Δεν είναι θέμα προσώπων. Δεν είναι θέμα κυβερνήσεων. Είναι θέμα νοοτροπίας, είναι ένα θέμα που επιτέλους πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Ούτε να γίνουμε Κυβέρνηση θέλουμε οι Δήμοι, ούτε να αντικαταστήσουμε τα Υπουργεία, ούτε τίποτα άλλο. Να υπηρετούμε τους πολίτες θέλουμε, τις τοπικές μας κοινωνίες και τις ανάγκες τους. Αυτή τη δυνατότητα θέλουμε, δίχως ενδιάμεσους. Γιατί πρέπει να επαιτεί ο Δήμαρχος από τον Περιφερειάρχη ή τον Υπουργό για να φτιάξει ένα δρόμο; Γιατί πρέπει να επαιτεί για να κάνει το οποιοδήποτε έργο;

Γνωστά είναι τα προβλήματα, γνωστές είναι και οι λύσεις που υπάρχουν. Είμαστε ως λαός πολύ λίγοι για να τσακωνόμαστε, για αρμοδιότητες ή για ευθύνες. Τον ίδιο λαό υπηρετούμε όλοι, όλοι το καλό και την πρόοδο του τόπου μας επιθυμούμε και υπό την έννοια αυτή, η συνεργασία αποτελεί μονόδρομο.

Αγαπητοί συνάδελφοι, δεν θέλω να σας κουράσω περισσότερο, ήμουν νομίζω μέσα στο χρόνο μου.

Εκπροσωπώντας όμως την ΠΕΔ Πελοποννήσου, θέλω να σας μεταφέρω ότι οι Δήμοι μας τάσσονται υπέρ των αποφάσεων, όπως αυτές διαμορφώθηκαν κατά τις προσυνεδριακές συναντήσεις μας. Αποφάσεις που θα υπηρετούν τις πάγιες διεκδικήσεις μας, σε μία περίοδο όπου ως Αυτοδιοίκηση οφείλουμε να προτάξουμε την αρραγή ενότητά μας και τις κοινές μας αγωνίες.

Τα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών μας υπηρετούμε και το μόνο που ζητούμε, είναι τα αυτονόητα. Σεβασμό και τα στοιχειώδη μέσα για να μπορέσουμε να υπηρετήσουμε τον σκοπό μας.  

Σας ευχαριστώ!