Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024 με πολιτικό προσανατολισμό

Από την Ιωάννα Γκομούζα

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024: τι θα δούμε σε Πειραιώς 260, Ηρώδειο, Επίδαυρο, Ωδείο Αθηνών κ.α.

Θεόδωρος Τερζόπουλος, Τιμοφέι Κουλιάμπιν και Τιάγκο Ροντρίγκες στην Επίδαυρο. Κριστόφ Βαρλικόφσκι, Κορνέλ Μούντρουτσο, Καρολίν Γκιγελά Ενγκιγέν, Forced Entertainment στην Πειραιώς 260. Διονύσης Σαββόπουλος, Άννα Τερέζα ντε Κέερσμακερ, Λεωνίδας Καβάκος και Yo-Yo Ma στο Ηρώδειο.

Με μεγάλα διεθνή ονόματα και με τη συμμετοχή περίπου 2.500 περφόρμερ και δημιουργών, με 93 παραγωγές, σε 85 ημέρες και 13 χώρους έρχεται να δώσει προορισμό στα καλοκαιρινά μας βράδια το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024. Όχι μόνο στα γνώριμά του στέκια σε Αθήνα και Επίδαυρο, αλλά εξακτινώνοντας τη δράση του από την Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου ως το Θέατρο Παλλάς, από την αλάνα του «Ελληνικού Κόσμου» ως την ιστορική αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, από το ΕΜΣΤ και την Εθνική Βιβλιοθήκη ως το Νοσοκομείο Σωτηρία, το Σύγχρονο Θέατρο και το Ωδείο Αθηνών.

«Οι παραστάσεις μας φέτος έχουν έναν προσανατολισμό πολιτικό, με την έννοια ότι θέτουν στο επίκεντρό τους τις προκλήσεις της συμβίωσης στις σύγχρονες κοινωνίες: το αίτημα για Δημοκρατία, Δικαιοσύνη και συμπερίληψη, καθώς και την επιτακτική ανάγκη για συμμετοχή στα κοινά», συνοψίζει την ομπρέλα των αναζητήσεών του η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεσμού Κατερίνα Ευαγγελάτου.

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024: μεγάλα διεθνή ονόματα στην Πειραιώς 260

Στο αθηναϊκό «σπίτι» της η διοργάνωση ποντάρει σε παραγωγές που «μέσα από διαφορετικές σκηνικές γλώσσες, απαντούν στο διπλό ερώτημα “Πώς να ζήσουμε τη ζωή μας; Πώς να αντέξουμε τη ζωή μας;”. Aγγίζουν θέματα ταυτότητας, ερευνούν την επίδραση της τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή, με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, μιλούν για το αίσθημα απομόνωσης σ’ έναν κόσμο που ο πολίτης νιώθει αφιλόξενο αλλά και για στιγμές ευδαιμονίας που χαρίζει η συνύπαρξη».

Την αυλαία στην Πειραιώς 260 ανεβάζουν ο Krzysztof Warlikowski και το Nowy Teatr προτάσσοντας το ερώτημα «Μπορεί η τέχνη να σώσει τον κόσμο; Ή μήπως η επιθυμία των καλλιτεχνών να αφήσουν το στίγμα τους μέσα από την τέχνη είναι ουτοπική;», με αφετηρία κείμενα του νομπελίστα συγγραφέα Τζ. Μ. Κουτσί.

Mετά το Imitation of Life το 2018 και το Pieces of a Woman το 2021, ο Kornél Mundruczó επιστρέφει στα μέρη μας με το Proton Theatre και το Parallax, μια παράσταση που θίγει τις διαφορετικές προσεγγίσεις του βιώματος της εβραϊκότητας από γενιά σε γενιά.

Το παρών στο Φεστιβάλ θα δώσει για τρίτη φορά και η Caroline Guiela Nguyen υφαίνοντας με το Lacrima μια ιστορία για την κοινωνική καταπίεση, με όχημα τη δημιουργία ενός βασιλικού ενδύματος.

Βλέποντας τον χορό ως πολιτική και κοινωνική πράξη και συνομιλώντας με την πλούσια παράδοση της αφρικανικής κουλτούρας, ο χορογράφος Serge Aimé Coulibaly μιλάει μέσα από το C la vie  για την επιθυμία της εξέγερσης και το γκρέμισμα του παλιού κόσμου.

Με μια σκηνική πρόταση-ανατομία της κυβερνητικής διαφθοράς, που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, καταφθάνει ο Λιβανέζος θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Rabih Mroué, ενώ η παλιά γνώριμη της διοργάνωσης Susanne Kennedy και ο εικαστικός Markus Selg παρουσιάζουν ένα μετα-ανθρωπιστικό φουτουριστικό σχόλιο πάνω στη σχέση ανθρώπου και τεχνολογίας.

Σε ανάλογο πνεύμα, οι Forced Entertainment και ο Tim Etchells γιορτάζουν τα 40 χρόνια καλλιτεχνικής πορείας με ένα νέο έργο, το Signal to Noise, που σκιαγραφεί τον εγκλωβισμό του σύγχρονου ανθρώπου μέσα σ’ ένα περιβάλλον τεχνητής νοημοσύνης.

Αρχαίο δράμα με διεθνείς υπογραφές

Δύο διεθνείς ξένους σκηνοθέτες υποδέχεται φέτος η ορχήστρα του επιβλητικού αργολικού θεάτρου. Ο γνωστός για την ποιητική σκηνοθετική ματιά του Τιμοφέι Κουλιάμπιν θα ανεβάσει την αυλαία παρουσιάζοντας σε παγκόσμια πρεμιέρα την ανάγνωσή του στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη με Έλληνες ηθοποιούς (Ανθή Ευστρατιάδου, Μαρία Ναυπλιώτου, Νικόλας Παπαγιάννης, Δημήτρης Παπανικολάου, Θάνος Τοκάκης, Νίκος Ψαρράς).

Εδώ καταφθάνει (λίγους μήνες μετά την απόβασή του στη Στέγη με το «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες») και ο διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν Tiago Rodrigues, με το ανσάμπλ της Κομεντί Φρανσαίζ αυτή τη φορά. Αμέσως μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του στο φημισμένο γαλλικό φεστιβάλ, μας συστήνει το Not Hecuba, ένα νέο θεατρικό όπου ο τραγικός μύθος της Εκάβης πλέκεται με την ιστορία μιας ηθοποιού και μητέρας.

Πρώτη φορά ως σκηνοθέτης έρχεται στην Ελλάδα ο πολυσχιδής δημιουργός Simon Stone. Για τρία βράδια το Θέατρο Παλλάς θα φιλοξενήσει τη σύγχρονη ανάγνωσή του στη Μήδεια με το περίφημο Internationaal Theater Amsterdam.

Ο Ρώσος σκηνοθέτης Τιμοφέι Κουλιάμπιν σκηνοθετεί στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου © Alex Kat

Ελληνικές δυνάμεις στην Επίδαυρο

Από τις πολυαναμενόμενες στιγμές των φετινών Επιδαυρίων η Ορέστεια δια χειρός Θεόδωρου Τερζόπουλου, μια παράσταση που προτίθεται να αναζητήσει το απρόβλεπτο, το ασυνήθιστο, το παράδοξο, με την αισθητική της να προκύπτει από τη δυναμική σχέση του σώματος με τον μύθο, τον χρόνο και τη μνήμη.

Με το Εθνικό Θέατρο δοκιμάζεται στην κονίστρα του αργολικού θεάτρου και ο Θάνος Παπακωνσταντίνου παρουσιάζοντας τις Βάκχες του Ευριπίδη, με τους Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, Μαριάννα Δημητρίου, Αλεξία Καλτσίκη, Θέμη Πάνου και Αργύρη Πανταζάρα επί σκηνής.

Θάνος Παπακωνσταντίνου © Ελίνα Γιουνανλή

Ο λόγος του Αριστοφάνη κινητοποιεί τα σκηνοθετικά αντανακλαστικά του Άρη Μπινιάρη (ο οποίος θα αναμετρηθεί με τους Όρνιθες, έχοντας στο δυναμικό του τον Γιώργο Χρυσοστόμου , τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο και την Κωνσταντίνα Τάκαλου) και του Γιάννη Κακλέα (που κατεβαίνει με τον Πλούτο και το ΚΘΒΕ).

Μια συνεργασία του Θεάτρου Τέχνης και του Θεάτρου του Νέου Κόσμου οι Ικέτιδες του Αισχύλου που υπογράφει η Μαριάννα Κάλμπαρη με ηχηρή διανομή: Λυδία Κονιόρδου (Πελασγός), Λουκία Μιχαλοπούλου (Αμυμώνη), Λένα Παπαληγούρα (Υπερμνήστρα), Άρης Σακελλαρίου (Δαναός), Γιάννης Τσορτέκης (Αιγύπτιος Κήρυκας) και σολίστ τη Μαρίνα Σάττι.

Στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου συνεχίζεται ο Κύκλος Contemporary Ancients, που καλεί σύγχρονους συγγραφείς να εμπνευστούν από την αρχαία δραματουργία. Από την Εκάβη του Ευριπίδη εκκινεί το Εγώ, μια δούλα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη και από την Ιφιγένεια εν Αυλίδι το Ιφιγένεια / Βορά της Βίβιαν Στεργίου, δυο θεατρικοί μονόλογοι που θα παρουσιαστούν σε μια σπονδυλωτή παράσταση με την σκηνοθετική υπογραφή του Νίκου Χατζόπουλου και της δυναμικής νέας σκηνοθέτριας Αικατερίνης Παπαγεωργίου. Ερμηνεύουν αντίστοιχα η Φιλαρέτη Κομνηνού και η Ελίζα Σκολίδη.

Η μουσική, σε διάφορες εκφάνσεις της, δεν θα λείψει από το ειδυλλιακό μικρό θέατρο στο λιμάνι της Αρχαίας Επιδαύρου, από κλασικά lieder με την υψίφωνο Αλεξία Βουλγαρίδου και τζαζ διασκευές Χατζιδάκι και Τσιτσάνη από τον Δημήτρη Καλαντζή, μέχρι λαϊκά και αρχοντορεμπέτικα από την Ελεονώρα Ζουγανέλη.

Η σκηνοθέτις Αικατερίνη Παπαγεωργίου

Χορεύοντας στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024

Σε θέματα κοινότητας και συμμετοχής ρίχνει το βλέμμα του το πρόγραμμα του χορού. Η αυλαία ανεβαίνει με το À la carte του Γιάννη Μανταφούνη, ο οποίος βρίσκεται πλέον στο τιμόνι της Dresden Frankfurt Dance Company. «Μπορούμε να εφεύρουμε καινούργιους χορούς σε μια γιορτή που μας ενώνει;», διερωτάται η Τζένη Αργυρίου με το ΜΙΝΤΑΤΙ, την καινούργια της χορογραφία που θέτει στο επίκεντρο τις έννοιες της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε δουλειά της βραβευμένης Αργεντίνας Ayelen Parolin, που με το Zonder καταθέτει μια ωδή στο παράλογο, στο μη χρήσιμο, στο τυχαίο προτείνοντάς μας να αψηφήσουμε τον φόβο της αποτυχίας και να αγκαλιάσουμε τα λάθη μας.

Τον μύθο της Ιφιγένειας εν Αυλίδι από φεμινιστική σκοπιά διαβάζει η Kat Válastur στο Strong Born, αντλώντας ταυτόχρονα έμπνευσή από τα Αναστενάρια αλλά και από τον θυσιαστικό χορό που περιλαμβάνεται στην Ιεροτελεστία της άνοιξης του Βάσλαβ Νιζίνσκι.

Ο Καταλανός Roger Bernat θα παρουσιάσει τη δική του οπτική πάνω στη θρυλική χορογραφία της Πίνα Μπάους The Rite of Spring.

Το παρών στην Πειραιώς 260 θα δώσουν και ο Ηλίας Χατζηγεωργίου, η Αναστασία Βαλσαμάκη και η Ερμίρα Γκόρο (η τελευταία με ένα σπονδυλωτό σόλο εμπνευσμένο από την έννοια του τέλους σε χορογραφίες των Maria Hassabi, Hannes Langolf, Ιωάννας Παρασκευοπούλου και της ιδίας).

O χορός, όμως, επιστρέφει μετά από χρόνια και στο Ηρώδειο και μάλιστα με ένα όνομα που μαγνητίζει, αφού η σημαντική χορογράφος Anne Teresa De Keersmaeker και οι Rosas φέρνουν και στην Αθήνα, μετά την Αβινιόν, τη Βιέννη και τη Ρώμη, το Exit above, μια απαιτητική, εκρηκτική χορογραφία για δεκατρείς περφόρμερ με ζωντανή μουσική, όπου το βάδισμα συναντά τα μπλουζ.

Anne Teresa De Keersmaeker & Rosas, Exit above © Anne van Aerschot

Το Ηρώδειο των διάσημων μουσικών

Μεγάλες ορχήστρες και κορυφαίοι μαέστροι και ερμηνευτές θα παρελάσουν από το ρωμαϊκό ωδείο στα πόδια της Ακρόπολης. Οι φίλοι της κλασικής μουσικής θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τις ερμηνείες δυναμικών μουσικών της νεότερης γενιάς, όπως ο ιδιοσυγκρασιακός κόντρα τενόρος Jakub Józef Orliński και ο αρχιμουσικός Santtu-Matias Rouvali· καταξιωμένα ονόματα, όπως οι Emanuel Ax, Λεωνίδας Καβάκος και Yo-Yo Ma· γυναίκες ερμηνεύτριες (Khatia Buniatishvili, Patricia Kopatchinskaja, Magdalena Kožená και Αλεξία Μουζά) και, φυσικά, ορχηστρικά σύνολα όπως η Chamber Orchestra of Europe υπό τον Simon Rattle, η Φιλαρμονική του Γκρατς με τον Βασίλη Χριστόπουλο και η Philarmonic Brass με τον Philippe Auguin. To πρόγραμμα ανοίγει και κλείνει με τις δύο παραγωγές όπερας από την Εθνική Λυρική Σκηνή, την Τόσκα και την Τραβιάτα.

Jakub Józef Orliński © Honorata Karapuda

Στο σύγχρονο συναυλιακό πρόγραμμα σημειώνουμε την παρουσία της ΑΝΟΗΝΙ με τους Johnsons, στην παγκόσμια πρεμιέρα της περιοδείας τους, τις αιθέριες μελωδίες της Loreena McKennitt, τον Sting αλλά και τον θρύλο της τζαζ Charles Lloyd με το κουαρτέτο του και guest τη Μαρία Φαραντούρη.

Στις ελληνικές παρουσίες συναντάμε την Τάνια Τσανακλίδου, με μια μουσική παράσταση που διασχίζει τα 50 χρόνια της δισκογραφίας της, τον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος φέτος κλείνει 100 χρόνια ζωής, και τον Διονύση Σαββόπουλο, με μια συναυλία-αφιέρωμα στη Μεταπολίτευση.

Charles Lloyd © D. Darr

Μεταπολίτευση, αρχείο και «φωνές ανθρώπων»

Μονολόγους μας επιφυλάσσει το φεστιβαλικό καλαντάρι και στην Πειραιώς 260 και συγκεκριμένα την Αγαπημένη του κυρίου Λιν με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου Βέλγου Guy Cassiers και το Κρυπτόγαμα του πεζογράφου Μιχάλη Αλμπάτη που παρουσιάζει η Νικαίτη Κοντούρη.

Εδώ, όμως, περιμένουμε και το Ενενήντα της Βαλέριας Δημητριάδου με πρωταγωνιστή έναν ηλικιωμένο άνδρα που αρνείται να γεράσει. Και ακόμα τα Τραγούδια του ελληνικού λαού – Drag Oratorio που μας πρωτοσύστησαν πέρσι ο Γιάννης Σκουρλέτης και οι Bijoux de Kant.

Το αρχείο και η Ιστορία έχουν τη δική τους θέση στον φετινό προγραμματισμό. Με αφορμή τα 80 χρόνια από τη γέννηση του Λευτέρη Βογιατζή, θα προβληθεί η αρχειακή βιντεοσκόπηση της ιστορικής Αντιγόνης που σκηνοθέτησε στην Επίδαυρο (2006 και 2007), ενώ στενοί του συνεργάτες θα μοιραστούν μαζί μας στιγμές από τη δημιουργία της παράστασης.

Ειδικός κύκλος είναι αφιερωμένος στη Μεταπολίτευση. Η επιμελήτρια Ξένια Καλπακτσόγλου, ο ιστορικός τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος και ο συγγραφέας Χρήστος Χρυσόπουλος αναβιώνουν τη θρυλική τηλεοπτική εκπομπή του Ροβήρου Μανθούλη «Μια ταινία, μια συζήτηση» (ΕΡΤ, 1976 – 1982), σε μια εικαστική εγκατάσταση που θα φιλοξενήσει έργα και αρχειακό υλικό που σχολιάζουν τη διαχρονία της (πολιτιστική, πολιτική, κοινωνική, ιδεολογική), καθώς και ανοιχτές συζητήσεις, περφόρμανς και προβολές.

Ο Μάνος Καρατζογιάννης μέσα από την παράσταση 50 χρόνια, μια νύχτα καταθέτει τη δική του ανάγνωση στην εξέγερση του Πολυτεχνείου από τη σκοπιά του θεάτρου.

Σε συμπαραγωγή με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και σε σκηνοθεσία του Νίκου Διαμαντή η τριήμερη πλατφόρμα δράσεων What We Owe Democracy θα εστιάσει στο τρίπτυχο Υγεία – Γλώσσα – Τροφή και θα διεξαχθεί στο Νοσοκομείο Σωτηρία, στην Εθνική Βιβλιοθήκη και στην Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου.

Το πρόγραμμα Grape για την εξαγωγή του ελληνικού θεάτρου και χορού

Συνεχίζοντας την προσπάθεια προώθησης των ελληνικών παραστάσεων στο εξωτερικό, η Greek Agora of Performance θα παρουσιάσει οκτώ έργα σε ένα συμπυκνωμένο πενθήμερο (21 – 25 Ιουλίου) για επαγγελματίες, διεθνείς καλεσμένους του Φεστιβάλ, αλλά και για το αθηναϊκό κοινό.

Σύμφωνα με την Κατερίνα Ευαγγελάτου: «Όλα τα έργα του grape θέτουν, κατά κάποιον τρόπο, το ερώτημα “Μπορούμε να αντιστρέψουμε για λίγο την οπτική του κόσμου;”. Είτε αγγίζουν θέματα πολιτικοκοινωνικά, είτε υπαρξιακά, μέσα από μια πιο ποιητική οπτική, με εργαλεία τον μύθο και τη λαϊκή παράδοση, οι παραστάσεις αυτές φωτίζουν, η καθεμιά με τη δική της καλλιτεχνική γλώσσα, τη σχέση μας με το σήμερα».

Συγκεκριμένα θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε προτάσεις των Ανέστη Αζά, Κατερίνας Ανδρέου, Mario Banushi, Χαράς Κότσαλη, Γιολάντας Μαρκοπούλου – Ομάδα Station Athens, Ευθύμη Φιλίππου – Αγγελικής Παπούλια, Ζωής Χατζηαντωνίου και Αργυρώς Χιώτη.

Αργυρώ Χιώτη, Αναψυκτήριο © Ανδρέας Σιμόπουλος

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου 2024: τα φεστιβάλ μέσα στο φεστιβάλ και παράλληλες δράσεις

Σε συμπαραγωγή με το Ωδείο Αθηνών επανέρχεται το Subset Festival. Η μουσική πλατφόρμα, που επιμελείται ο Σταύρος Γασπαράτος, εστιάζει στον διάλογο της σύγχρονης μουσικής με τα νέα μέσα και φέτος υπόσχεται συναντήσεις με τη δημιουργία των Raed Yassin, Αλέξανδρου Δρυμωνίτη, Laurel Halo, Ben Frost, Kaleidoskop και Maya Dunietz, αλλά και την προβολή του Ryūichi Sakamoto: Opus, σε σκηνοθεσία του Ιάπωνα Neo Sora, με τον μεγάλο μουσικό μόνο στο πιάνο στην τελευταία του ερμηνεία.

Γνωστά ονόματα της ελληνικής indie και alternative σκηνής θα φιλοξενήσει το Indie Playground Festival, που επιστρέφει για δεύτερη χρονιά, σε συνεργασία με το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» και τη United We Fly, στον βιομηχανικό χώρο Playground 260.

Επιπλέον, το Φεστιβάλ ξεκινά μια νέα συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μέσα από τον κύκλο συζητήσεων Future Perfect – Η εποχή της αμηχανίας.

Ryūichi Sakamoto: Opus: στιγμιότυπο από την ταινία του Neo Sora

ΠΗΓΗ: athensvoice.gr