Αγροτικές ενισχύσεις σε κίνδυνο – Η κυβέρνηση τρέχει να κλείσει τις εκκρεμότητες του ΟΠΕΚΕΠΕ

Σε αγώνα δρόμου βρίσκεται η κυβέρνηση προκειμένου να ανταποκριθεί στα αιτήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και να εφαρμοστεί στο σύνολό του το σχέδιο δράσης που έχει συμφωνηθεί με τις κοινοτικές αρχές.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ, το σχέδιο έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό με τις προσπάθειες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Ωστόσο, η Κομισιόν ζητά πλήρη εφαρμογή. Στην επιστολή της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας (4 Αυγούστου 2025) επισημαίνεται ότι αν δεν γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές στο σύστημα ελέγχου και πληρωμών (ΟΣΔΕ), «η Επιτροπή ενδέχεται να εκδώσει εκτελεστικές πράξεις για την αναστολή των μηνιαίων ή ενδιάμεσων πληρωμών».

Η Ελλάδα έχει ουσιαστικά μία επιλογή: πλήρη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει κίνδυνος νέων προστίμων, αλλά και μερικής ή ολικής αναστολής των αγροτικών επιδοτήσεων.

Τον συντονισμό του έργου έχουν αναλάβει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, σε συνεργασία με τον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ΑΑΔΕ. Ο κ. Χατζηδάκης είχε τον Ιούνιο συνάντηση στις Βρυξέλλες με τον επίτροπο Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν, εξασφαλίζοντας την έγκριση για τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ έως τον Μάρτιο του 2026. Παράλληλα, αποφασίστηκε η δημιουργία κοινής task force Ελλάδας – Κομισιόν για την άμεση επίλυση προβλημάτων.

Κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι το έργο είναι δύσκολο: αφενός πρέπει να αντιμετωπιστούν χρόνιες παθογένειες, αφετέρου να εξασφαλιστεί η ομαλή ροή πληρωμών. «Δεν υπάρχει περιθώριο για λάθη. Αν γίνουν, το τίμημα θα το πληρώσουν πρώτα οι αγρότες», τονίζει ο κ. Χατζηδάκης.

Το 2026 αναμένεται η λειτουργία ενός νέου, αναβαθμισμένου συστήματος ελέγχων και πληρωμών, που θα διασφαλίζει την απρόσκοπτη καταβολή των ενισχύσεων. Ωστόσο, για το 2025 οι πληρωμές θα γίνουν με το υφιστάμενο –αλλά ήδη βελτιωμένο– σύστημα, το οποίο εξακολουθεί να παρουσιάζει δυσλειτουργίες. Η κυβέρνηση τονίζει ότι χωρίς ελέγχους δεν θα είναι δυνατές οι πληρωμές, ενώ αν γίνουν όλοι οι έλεγχοι, ενδέχεται να υπάρξουν καθυστερήσεις, αλλά θα διασφαλιστούν τα δικαιώματα των αγροτών που πληρούν τις προϋποθέσεις.

Για πρώτη φορά φέτος, μετά από απαίτηση της Κομισιόν, στις δηλώσεις ΟΣΔΕ του 2025 είναι υποχρεωτική η αναγραφή του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για την πληρωμή. Τους διασταυρωτικούς ελέγχους (ΑΤΑΚ, ΑΦΜ, Ε9 και σύνδεση με το Κτηματολόγιο) διενεργεί η ΑΑΔΕ. Οι δηλώσεις υποβλήθηκαν έως τις 29 Αυγούστου και οι έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη.

Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, δηλώθηκαν 6,7 εκατ. αγροτεμάχια. Από αυτά, το 6,4% έχει δηλώσει μη έγκυρο ΑΤΑΚ και οι δικαιούχοι θα λάβουν ειδοποίηση από την ΑΑΔΕ. Επιπλέον, περίπου 4% των αγροτεμαχίων –κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα– δεν έχουν καθόλου ΑΤΑΚ, ζήτημα για το οποίο η Ελλάδα έχει καταθέσει προτάσεις στην Κομισιόν.

Παράλληλα, η κυβέρνηση «τρέχει» και για την κάλυψη παλαιότερων εκκρεμοτήτων πληρωμών. Προτεραιότητα δίνεται στις αποζημιώσεις για φερτά υλικά λόγω του «Daniel», στις ενισχύσεις για ζωοτροφές και ευλογιά, ενώ θα ακολουθήσουν οι πληρωμές για βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΠΕΚΕΠΕ ΓΙΑ ΤΑ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΤΑΚ

Προτάσεις για να λυθεί το πρόβλημα για τα αγροτεμάχια που δεν διαθέτουν Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) κατέθεσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ στην Κομισιόν. Αυτό προκύπτει από επιστολή του νέου προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ Γιάννη Καββαδά προς τον αρμόδιο επίτροπο Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν.

   Όπως έχει υποδείξει η Κομισιόν προς τη χώρα μας (και έχει νομοθετηθεί), στις αιτήσεις των αγροτών προς τον ΟΠΕΚΕΚΕ για τις οικονομικές ενισχύσεις της ΚΑΠ είναι υποχρεωτική η αναγραφή του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ). Ο μηχανισμός αυτός εφαρμόσθηκε φέτος χωρίς προβλήματα στη συντριπτική πλειοψηφία των αγροτικών εκτάσεων κατά την υποβολή των Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης της ΚΑΠ 2025.

   Ωστόσο για ένα 4% των αγροτεμαχίων κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στη Βόρεια Ελλάδα, προέκυψαν σημαντικά προβλήματα.

   Εκεί εντοπίστηκαν μικρά αγροτεμάχια (έως 15 στρέμματα) στα οποία λόγω κληρονομικής διαδοχής υπάρχουν πολλοί συνιδιοκτήτες. Το γεγονός αυτό καθιστά συχνά αδύνατη την απόκτηση ΑΤΑΚ, είτε λόγω δυσκολίας ανεύρεσης όλων των συνιδιοκτητών είτε επειδή η χαμηλή οικονομική αξία στερεί κάθε κίνητρο για δήλωση των ακινήτων αυτών στο εθνικό μητρώο (Ε9).

   Ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ κ. Καββαδάς ζητάει από την Κομισιόν να αναγνωρισθεί αυτή η δομική ιδιαιτερότητα για να μην αποκλεισθεί ένας σημαντικός αριθμός πραγματικών γεωργών από τις ενισχύσεις της ΚΑΠ. Επομένως απαιτείται μία ειδικά προσαρμοσμένη ρύθμιση, με έμφαση στα μικρά αγροτεμάχια (έως 15 στρέμματα).

   Για να ξεπερασθεί το πρόβλημα ο ΟΠΕΚΕΠΕ πρότεινε στην Κομισιόν εναλλακτικές προτάσεις για να αντικατασταθεί το ΑΤΑΚ στις συγκεκριμένες περιπτώσεις.

   Στο πλαίσιο αυτό:

   Οι αγρότες ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να αντικαταστήσουν το ΑΤΑΚ είτε με ΚΑΕΚ, εφόσον υπάρχει, είτε με πράξη κατανομής αγροτεμαχίου ή καταχωρημένο τίτλο ιδιοκτησίας.

   Οι αγρότες που εκμισθώνουν αγροτεμάχια θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να αντικαταστήσουν το ΑΤΑΚ είτε με ΚΑΕΚ, εφόσον υπάρχει, είτε με μισθωτήριο συμβόλαιο σε ισχύ για το έτος ενίσχυσης.

   Επίσης ο ΟΠΕΚΕΠΕ κάνει προτάσεις στην Κομισιόν και για τον τρόπο πληρωμής των αγροτών που έχουν πρόβλημα με το ΑΤΑΚ. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται, είτε όλα τα δικαιολογητικά να κατατίθενται το αργότερο δεκαπέντε ημέρες πριν την πληρωμή είτε να καταβάλλεται αρχικά μια προκαταβολή προκειμένου στη συνέχεια να υπάρχει επαρκής χρόνος για τον έλεγχο όλων των δικαιολογητικών για την τελική πληρωμή.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ