ΗΠΑ – Ε.Ε: Σε εμπορική συμφωνία κατέληξαν Τραμπ και Φον ντερ Λάιεν – Δασμοί 15% και επενδύσεις μαμούθ – Πώς επηρεάζει τις ελληνικές εξαγωγές η συμφωνία

Έπειτα από πολύμηνες εντάσεις και αλλεπάλληλους κύκλους διαπραγματεύσεων, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξαν σε εμπορική συμφωνία-ορόσημο, επιτυγχάνοντας προσωρινή εκτόνωση στις σχέσεις των δύο μεγαλύτερων οικονομικών εταίρων παγκοσμίως.

Η συμφωνία ανακοινώθηκε την Κυριακή 27 Ιουλίου, έπειτα από ιδιωτική συνάντηση του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο γήπεδο γκολφ του Τραμπ στο Τέρνμπερι της Σκωτίας. Οι δύο πλευρές κατέληξαν στην επιβολή δασμού 15% από τις ΗΠΑ σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα — ένα ποσοστό σημαντικά μειωμένο από τον απειλούμενο δασμό 30% που επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ την Παρασκευή.

Αμοιβαίες παραχωρήσεις και οικονομικά ανταλλάγματα

Η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη συμφωνία «τεράστια» και «καρπό σκληρών διαπραγματεύσεων», υπογραμμίζοντας πως «σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς, η προβλεψιμότητα είναι κρίσιμη για τις επιχειρήσεις μας». Παράλληλα, ανέφερε ότι η ΕΕ εξασφάλισε εξαιρέσεις για κρίσιμους τομείς, όπως τα οινοπνευματώδη, ενώ η συμφωνία παρέχει άμεση ανακούφιση από τους εμπορικούς περιορισμούς.

Από την πλευρά του, ο Τραμπ δήλωσε πως η συμφωνία θα αποφέρει περίπου 90 δισεκατομμύρια δολάρια σε δασμολογικά έσοδα για τις ΗΠΑ, ενώ πρόσθεσε ότι αναμένονται επενδύσεις άνω των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων αμυντικών εξοπλισμών και ενεργειακών υποδομών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύθηκε επίσης να επενδύσει 750 δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, πετρέλαιο και πυρηνικά καύσιμα, μειώνοντας έτσι τη γεωπολιτική της εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.

Δασμοί, εξαιρέσεις και προοπτικές

Η συμφωνία προβλέπει επίσης τη μείωση των αμερικανικών δασμών στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα από 25% σε 15%, ενώ εξαιρούνται πλήρως από δασμούς βασικά προϊόντα, όπως αεροσκάφη, εξαρτήματα αεροπλάνων, ορισμένα γεωργικά είδη και χημικές ουσίες. Παρόλα αυτά, ο δασμός 50% στον χάλυβα και το αλουμίνιο παραμένει ενεργός, σύμφωνα με τις δηλώσεις Τραμπ.

Ο Γάλλος Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπενζαμέν Χαντάντ, αν και αναγνώρισε θετικά στοιχεία της συμφωνίας, έκανε λόγο για «άνιση συμφωνία», τονίζοντας ότι η ΕΕ αποδέχτηκε πιέσεις προκειμένου να αποφύγει σκληρότερα μέτρα.

Πολιτικό μήνυμα και γεωοικονομική σκακιέρα

Πέρα από την οικονομική της διάσταση, η συμφωνία στέλνει μήνυμα ενότητας και συνεργασίας σε μια περίοδο αστάθειας στο παγκόσμιο εμπόριο. Όπως σημείωσε η φον ντερ Λάιεν, ΗΠΑ και ΕΕ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου εμπορίου, γεγονός που καθιστά τέτοιου είδους συμφωνίες στρατηγικής σημασίας.

Αν και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν πέτυχε τον φιλόδοξο στόχο του για «90 συμφωνίες σε 90 ημέρες», έχει ήδη συνάψει διμερείς εμπορικές συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία, την Ινδονησία, τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ, συνεχίζοντας την τακτική των σκληρών διαπραγματεύσεων ως βασικό εργαλείο άσκησης εξωτερικής οικονομικής πολιτικής.

Με τις συνομιλίες για τα ημιαγωγά σε εξέλιξη και τη διεθνή αγορά σε συνεχή αναδιάρθρωση, η παρούσα συμφωνία αποτελεί μόνο ένα κεφάλαιο σε μια μακρά και περίπλοκη εμπορική σχέση, όπου τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα μπλέκονται με αυξανόμενη ένταση.

Η εμπορική συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Σκωτία προκαλεί έντονες αντιδράσεις στην Ευρώπη. Η συμφωνία προβλέπει ενιαίο δασμό 15% για το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων βασικών βιομηχανικών προϊόντων, ενώ μηδενικοί δασμοί επιβάλλονται σε στρατηγικά προϊόντα, όπως τα αεροσκάφη, οι φυσικοί πόροι και ορισμένα γεωργικά αγαθά. Η Ε.Ε. δεσμεύτηκε επίσης να αυξήσει σημαντικά τις εισαγωγές αμερικανικής ενέργειας και να επενδύσει σε στρατιωτικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ.

Παρά την αποφυγή ενός δασμολογικού πολέμου, η συμφωνία θεωρείται ασύμμετρη υπέρ των ΗΠΑ, ενώ αναλυτές την κρίνουν ως «το μη χείρον βέλτιστο». Οι επιπτώσεις για τις ελληνικές εξαγωγές αναμένονται περιορισμένες, καθώς αυτές προς τις ΗΠΑ αντιστοιχούν μόλις στο 5% του συνόλου και καλύπτουν κυρίως προϊόντα όπως ορυκτά καύσιμα, ελιές, ελαιόλαδο και φέτα. Παράγοντες της αγοράς ζητούν ενίσχυση της κρατικής στήριξης για τις εξαγωγές.

Στην Ευρώπη, η συμφωνία προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις. Ορισμένοι ηγέτες, όπως της Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας, τη χαρακτήρισαν πρόοδο με επιφυλάξεις. Άλλοι, όπως οι πρωθυπουργοί της Γαλλίας και της Ουγγαρίας, τη θεώρησαν υποχωρητική και επιζήμια για την ενότητα και την ισχύ της Ε.Ε.

Πώς επηρεάζει τις ελληνικές εξαγωγές η συμφωνία Τραμπ – Φον ντερ Λάιεν

Όσον αφορά τις επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στις ελληνικές εξαγωγές, παράγοντες της αγοράς, τις χαρακτηρίζουν περιορισμένες. Όπως τονίζουν, η συμφωνία του Ντόναλντ Τράμπ με την Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν για επιβολή 15% σε μια σειρά από ευρωπαϊκά προϊόντα θα μπορούσε να είναι και καλύτερη, αλλά τουλάχιστον διώχνει την αβεβαιότητα και τους φόβους ενός γενικευμένου εμπορικού πολέμου. «Το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ είναι σχετικά μικρό και οι άμεσες επιπτώσεις θεωρούμε ότι θα είναι πολύ περιορισμένες», δήλωσε ο Γιάννης Τσουκαλάς, επικεφαλής Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή

«Θεωρώ ότι ο τίτλος αυτής της συμφωνίας είναι το μη χείρον βέλτιστο. Το 15% είναι διαχειρίσιμο και αντιμετωπίσιμο», είπε από την πλευρά του ο Βασίλης Κορκίδης, πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητήριου Πειραιώς.

Για θετική συμφωνία που καθιστά πιο ασφαλή την ευρωπαϊκή οικονομία και ενισχύει τη διατλαντική συνεργασία έκανε λόγο ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης.

«Η ελληνική κυβέρνηση θα ήθελε ένα χαμηλότερο ποσοστό δασμών. Ιδανικά μηδενικό. Παρακολουθούμε προσεκτικά διαβουλεύσεις και εξετάζουμε δυνατότητες καλύτερη αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν προϊόντα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τη χώρα μας», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ φτάνουν τα 2,6 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν περίπου στο 5% του συνολικού όγκου εξαγωγών. Οι βασικότεροι κλάδοι είναι τα ορυκτά καύσιμα (320 εκατ. ευρώ), το αλουμίνιο (80 εκατ. ευρώ), οι ελιές (100 εκατ. ευρώ), το ελαιόλαδο (30 εκατ. ευρώ), η φέτα (27 εκατ. ευρώ) και τα κρασιά (10 εκατ. ευρώ).

Παράγοντες της αγοράς ζητούν την ενίσχυση Ελληνικής Εταιρείας Εξαγωγικών Πιστώσεων για την παροχή χρηματοδότησης, πιστωτικής ασφάλισης και εγγυήσεων.