Συνέδριο ΚΕΔΕ: Βόμβα Λιβάνιου με εξαγγελία για έναν γύρο στις Αυτοδιοικητικές εκλογές – Έρχονται αυξήσεις στους μισθούς Δημάρχων και Περιφερειαρχών (vid)

Αυτοδιοικητικές εκλογές σε ένα μόνο γύρο και με ηλεκτρονική ψηφοφορία προτείνει η κυβέρνηση, όπως προανήγγειλε ο Υπουργός Εσωτερικών Θ. Λιβάνιος, από το συνέδριο της ΚΕΔΕ. Προτείνει ακόμα τη δυνατότητα διενέργειας προώρων εκλογών στην περίπτωση που η διοίκηση χάνει την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Τους βασικούς άξονες για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, στο ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας στη Ρόδο, που τελείται υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Kας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Οι αλλαγές που προτείνει το Υπουργείο Εσωτερικών αφορούν τόσο το σύστημα εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών, όσο και ζητήματα διακυβέρνησης, εποπτείας, οικονομικής διαχείρισης, καταστατικής θέσης των αιρετών και αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Σε δήλωσή του ο Υπουργός, Θοδωρής Λιβάνιος, αναφέρει: «Παρουσιάσαμε σήμερα συγκεκριμένες προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που δίνουν το στίγμα της δυναμικής που η κυβέρνηση επιδιώκει για τους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας. Το σίγουρο είναι ότι οι αλλαγές που είμαστε έτοιμοι να εισάγουμε δεν πρόκειται να είναι μια μεταρρύθμιση που θα μείνει στα χαρτιά, αλλά ένα πραγματικό εργαλείο για τις αυτοδιοικητικές αρχές, ώστε να σταθούν πιο στέρεα στα πόδια τους, να θεραπεύσουν δυσλειτουργίες και προβλήματα και να ωριμάσουν, προς όφελος όλων των πολιτών.».

Οι σημαντικότερες αλλαγές, οι οποίες τίθενται ως βάση διαλόγου για τη σύνταξη του νέου Ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οι εξής:

Α. Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές

Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο

Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση.

Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος αφενός επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και, αφετέρου, εξαλείφει το σημαντικό κόστος διενέργειας του δεύτερου γύρου.

Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών

Δίνοντας ένα ακόμη εργαλείο για τη διευκόλυνση των εκλογέων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του 2024, το Υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.

Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας

Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα. Με την αλλαγή αυτή μπαίνει τέλος σε φαινόμενα διοικητικής παράλυσης που δημιουργούνται σε περιπτώσεις ανεξαρτητοποίησης δημοτικών συμβούλων

Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης

Κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως:

1 υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη
2 υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη
3 υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη

Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες.

Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς

Στόχος η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.

Κατάργησης της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής

Η εκλογή αποτελεί στάση προσφοράς στα κοινά και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται ως όχημα αποσπάσεων, αποδυναμώνοντας υπέρμετρα τη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών.

Μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα

Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.

Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα

15 χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις συνενώσεις των καποδιστριακών δήμων, δεν υφίσταται πλέον λόγος να διατηρείται η διακριτή εκλογική περιφέρεια.

Ενιαίο παράβολο συνδυασμού

Το ύψος του παραβόλου θα είναι ανάλογο με τον πληθυσμό του δήμου ή της περιφέρειας.

Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου

Η αλλαγή αυτή θα μειώσει το χρονικό διάστημα από τη διεξαγωγή των εκλογών μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες αρχές, μειώνοντας, αντίστοιχα, το ενδεχόμενο κενό εξουσίας.

Β. Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ

• Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν εισαχθούν στο δημοτικό / περιφερειακό συμβούλιο.
• Αποκλειστικά ηλεκτρονικά τοπικά δημοψηφίσματα για θέματα αρμοδιότητας των δήμων.
• Σύσταση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων.
• Αύξηση της αντιμισθίας δημάρχων και αντιδημάρχων, αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας δημάρχου σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων και υποχρεωτική άδεια για το σύνολο της θητείας.
• Κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας των Ελεγκτών Νομιμότητας. Κάθε πράξη που θα εισέρχεται για έλεγχο νομιμότητας θα κατανέμεται τυχαία σε Ελεγκτή Νομιμότητας άλλης χωρικής αρμοδιότητας. Συντονισμός των 7 Ελεγκτών Νομιμότητας από τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας ΟΤΑ.
• Επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητας εντός 10 ημερών.
• Διατήρηση του Δημοτικού Τέλους για την κάλυψη ανταποδοτικών υπηρεσιών και καθιέρωση Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης, με την ενσωμάτωση σε αυτό του Δημοτικού Φόρου και του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Το ΤΤΑ θα καθορίζεται ελεύθερα από τους δήμους και θα αξιοποιείται για την κάλυψη πάσης φύσης δαπανών και επενδυτικών δραστηριοτήτων.
• Επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ.
• Σύσταση Κέντρου Διαχείρισης Δημοτικών Εσόδων υπό την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στο οποίο θα αναρτώνται κάθε είδους βεβαιωμένες οφειλές προς δήμους. Το Κέντρο αυτό θα είναι η διεπαφή της Αυτοδιοίκησης με ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και όλα τα απαραίτητα Μητρώα του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικών πληρωμών των οφειλών, οι οποίες θα αποδίδονται άμεσα στους Δήμους, χωρίς να καταργηθεί η δυνατότητα πληρωμών απευθείας στους Δήμους.
• Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους με 3 κριτήρια:

Τοπικός, περιφερειακός ή εθνικός χαρακτήρας της αρμοδιότητας

Ποιος μπορεί να την ασκήσει αποτελεσματικότερα προς όφελος των πολιτών

Τεκμήριο αρμοδιότητας κατά δέσμη πολιτικής.

Υπενθυμίζεται ότι ο διάλογος για την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης, με τη σύνταξη του νέου ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης ,έχει ήδη ξεκινήσει.

Η αρμόδια Επιτροπή που θα επεξεργαστεί το σύνολο των προτάσεων όλων των φορέων, η οποία συστάθηκε από τον Υπουργό Εσωτερικών, συνεδρίασε για πρώτη φορά τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης, των δικαστικών αρχών, πανεπιστημιακών και στελεχών τόσο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης όσο και του Υπουργείου Εσωτερικών.

Μάλιστα, για την υποβοήθηση του έργου της, και με στόχο την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση της σύνταξης του νέου κώδικα, συστάθηκε και λειτουργεί στο Υπουργείο Εσωτερικών η Μονάδα Σύνταξης και Εφαρμογής του Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

• Μετά τις ευρωεκλογές καθιερώνεται η ηλεκτρονική ψηφοφορία και στις αυτοδιοικητικές εκλογές
• Ο δήμαρχος θα εκλέγεται σε ένα γύρο αλλά σε δύο φάσεις, καθώς οι ψηφοφόροι θα έχουν τη δυνατότητα επιλογής δύο συνδυασμών! Σε περίπτωση που κανείς συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% στην πρώτη φάση, στη δεύτερη φάση προστίθενται στους δύο πρώτους τα ποσοστά της δεύτερης επιλογής των ψηφοφόρων των υπόλοιπων συνδυασμών (σ.σ. από τον τρίτο και κάτω). Δημοτική Αρχή εκλέγεται ο συνδυασμός που θα συγκεντρώσει 50%+1, ο οποίος, όπως και σήμερα θα λαμβάνει τα 3/5 των δημοτικών συμβούλων.
• Στην περίπτωση που η παράταξη του δημάρχου χάσει την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ετών της θητείας του θα έχει τη δυνατότητα να προκηρύξει πρόωρες εκλογές εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του Δημοτικού Συμβουλίου. Η θητεία θα ολοκληρώνεται πάντως στις προκαθορισμένες εκλογές για την τοπική Αυτοδιοίκηση.

Παράλληλα ο υπουργός Εσωτερικών προανήγγειλε κατάργηση των Δημοτικών ενοτήτων, ενώ τόνισε ότι η αύξηση των ΚΑΠ για το 2025 δεν θα είναι 53 εκατ. αλλά μια ολόκληρη ΚΑΠ.

Τέλος, ο κ. Λιβάνιος κατέστησε σαφές ότι δεν αλλάζουν τα διοικητικά όρια Δήμων και Περιφερειών. Δηλαδή, παραμένουν 332 και 13 αντίστοιχα.

Αυξήσεις στους μισθούς των αυτοδιοικητικών

Αυξήσεις από 1/1/2025 στις αντιμισθίες των αυτοδιοικητικών προβλέπει το νέο ΦΕΚ το οποίο εκδόθηκε την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου, με Περιφερειάρχες και Δημάρχους να επανέρχονται στη θεσμική θέση την οποία κατείχαν έως το 2018.

Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από την ΚΥΑ του υπουργού Εσωτερικών Θ. Λιβάνιου και του υφυπουργού Οικονομικών Θ. Πετραλιά, οι μισθοί ακολουθούν αυτούς των γενικών γραμματέων των υπουργείων που είχαν αυξηθεί από 1/1/24 κατά περίπου 500 ευρώ μικτά (230 ευρώ καθαρά): Από 4.631 μικτά (περίπου 2.913 καθαρά) σε 5.121 μικτά (περίπου 3.145 καθαρά). Το ποσό αυτό αφορά τους δήμους με πληθυσμό άνω των 200.000 κατοίκων (σ.σ. Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πατρέων) και αυξάνεται ανάλογα για τους μικρότερους δήμους.

Αναλυτικά, η απόφαση προβλέπει ότι:

«1.α) Η αντιμισθία των δημάρχων σε δήμους με πληθυσμό άνω των διακοσίων χιλιάδων (200.000) κατοίκων είναι ισόποση με το εκατό τοις εκατό (100%) των πάσης φύσεως αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, των δημάρχων σε δήμους με πληθυσμό από εκατό χιλιάδες έναν (100.001) έως διακόσιες χιλιάδες (200.000) κατοίκους είναι ισόποση με το ενενήντα τοις εκατό (90%) των πάσης φύσεως αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, των δημάρχων σε δήμους με πληθυσμό από είκοσι χιλιάδες έναν (20.001) έως εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους είναι ισόποση με το εβδομήντα έξι τοις εκατό (76%) των πάσης φύσεως αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, και των δημάρχων σε δήμους με πληθυσμό κάτω των είκοσι χιλιάδων (20.000) κατοίκων είναι ισόποση με το εξήντα δύο τοις εκατό (62%) των πάσης φύσεως αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου».

2. Η περ. 1β της υπ’ αρ. 54698/5-10-2018 κοινής υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως εξής: «β) Οι αντιδήμαρχοι λαμβάνουν το πενήντα πέντε τοις εκατό (55%) της αντιμισθίας που αναλογεί στον δήμαρχο, ενώ οι πρόεδροι των δημοτικών συμβουλίων λαμβάνουν το είκοσι δύο τοις εκατό (22%) αυτής».
3. Οι περ. 2.α και 2.β της υπ’ αρ. 54698/2018 κοινής υπουργικής απόφασης αντικαθίστανται ως εξής: «2. α) Η αντιμισθία του περιφερειάρχη είναι ισόποση με το εκατό τοις εκατό (100%) των πάσης φύσεως αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου. β) Στον αναπληρωτή περιφερειάρχη και στον Αντιπεριφερειάρχη καταβάλλεται αντιμισθία ίση με το εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) της αντιμισθίας του περιφερειάρχη και στον πρόεδρο του περιφερειακού συμβουλίου καταβάλλεται αντιμισθία ίση με το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) της αντιμισθίας του περιφερειάρχη»

Συγκεκριμένα οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες της χώρας θα αμείβονται βάση με το μισθό του Γ.Γ. Υπουργείου, ο οποίος ανέρχεται σε 5.121 μικτά (περίπου 3.145 καθαρά).
Έτσι οι Περιφερειάρχες της χώρας θα λαμβάνουν την ίδια ακριβώς αντιμισθία με αυτή του Γ.Γ. Υπουργείου ενώ οι Αντιπεριφερειάρχες το 75% αυτού.
Αντίστοιχα οι Πρόεδροι των Περιφερειακών Συμβουλίων το 25%.

Σε ότι αφορά τους Δήμους υπάρχει διαβάθμιση ανάλογα με την πληθυσμιακή δύναμη των Δήμων.
Έτσι Δήμαρχοι σε Δήμους άνω των 200.000 κατοίκων θα λαμβάνουν το 100% του μισθού του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, ενώ Δήμαρχοι σε Δήμους με πληθυσμό από 100.000- 200.000 κατοίκους το 90%.
Σε Δήμους με πληθυσμό από 20.000- 100.000 κατοίκους ο Δήμαρχος θα λαμβάνει το 76% του μισθού του Γενικού Γραμματέα, ενώ σε Δήμους κάτω των 20.000 η αντιμισθία θα φτάνει το 62%.
Αντίστοιχα οι Αντιδήμαρχοι θα λαμβάνουν το 55% της αντιμισθίας που αναλογεί στο Δήμαρχο και οι Πρόεδροι των Δημοτικών Συμβουλίων το 22% αυτής.
Οι αυξήσεις αυτές δεν θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά τον κάθε προϋπολογισμό του εκάστοτε ΟΤΑ.

Να σημειωθεί πως οι Περιφερειάρχες λαμβάνουν αυτή τη στιγμή 4.275 μικτά, ενώ οι Αντιπεριφερειάρχες 3.206 ευρώ.
Στις πόλεις με πληθυσμό από 20.000 έως 100.000 κατοίκους οι δήμαρχοι λαμβάνουν 3.420 ευρώ μεικτά, οι έμμισθοι αντιδήμαρχοι 1.710 ευρώ και οι πρόεδροι δημοτικών συμβουλίων 718 ευρώ μεικτά.
Για τους δήμους κάτω των 20.000 κατοίκων ο μισθός των δημάρχων διαμορφώνεται σε 2.565 ευρώ μεικτά, των αντιδημάρχων σε 1.282 ευρώ και των προέδρων δημοτικών συμβουλίων σε 538 ευρώ.