Καρδιά: Όλα τα βήματα που τη σώζουν από το έμφραγμα

Με ποιους τρόπους μπορούμε να προστατεύσουμε την καρδιά μας και να αποφύγουμε τα καρδιολογικά προβλήματα στο μέλλον; Ποια είναι τα κύρια βήματα πρόληψης και καρδιαγγειακής προστασίας; Ο κ. Ιωάννης Παληός, Καρδιολόγος, Διευθυντής τμήματος Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς, Metropolitan Hospital, μας τα παρουσιάζει ένα προς ένα

Εντός του νοσοκομείου ή εκτός, σε εξετάσεις σχετικές με το θέμα ή σε… παιδιατρικές εξετάσεις, εν ώρα καθήκοντος ή κοινωνικής συναναστροφής, μια από τις πλέον συχνές ερωτήσεις που ακούει ένας ιατρός, σε διάφορες παραλλαγές, αλλά σχεδόν πάντα με την ίδια αγωνία: «Πώς θα προλάβω τα καρδιολογικά προβλήματα»; Η απάντηση είναι σχετικά απλή και περιλαμβάνει μια σειρά από ενέργειες.

Για να προλάβει κανείς τα καρδιολογικά προβλήματα θα πρέπει να κάνει τακτικές προληπτικές εξετάσεις, να διακόψει οριστικά το κάπνισμα, να αφήσει πίσω του την καθιστική ζωή και να ξεκινήσει γυμναστική, να ελέγχει το σωματικό βάρος και την αρτηριακή του πίεση και φυσικά να προσέχει τη διατροφή του

Τακτικές καρδιολογικές εξετάσεις

Οι προληπτικές εξετάσεις πέρα από τις κλασικές αιματολογικές εξετάσεις περιλαμβάνουν τον καρδιολογικό έλεγχο. Αυτός ξεκινάει πάντα με την κλινική εξέταση από τον καρδιολόγο και το αναλυτικό ιστορικό τόσο το δικό μας όσο και της οικογένειάς μας. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα μας δίνει τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με την καρδιά, μας δίνει στοιχεία για τον ρυθμό της καρδιάς, τη συχνότητα, την παρουσία αρρυθμίας ή την παρουσία ισχαιμίας στην ηρεμία. Ωστόσο συχνά αυτό δεν είναι αρκετό και απαιτείται ηχοκαρδιογράφημα της καρδιάς, το λεγόμενο triplex καρδιάς που μας δίνει στοιχεία σχετικά με τις διαστάσεις της, το πάχος των τοιχωμάτων, τη συστολική λειτουργία της, τις καρδιακές βαλβίδες, την πιθανή παρουσία υγρού καθώς και πληροφορίες σχετικά με τη θωρακική αορτή.

Συχνά σε ανθρώπους που έχουν παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα, η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η αυξημένη χοληστερίνη, το οικογενειακό ιστορικό και κάποιο ενόχλημα απαιτείται δοκιμασία κόπωσης σε κυλιόμενο τάπητα, το γνωστό test κόπωσης. Σε περίπτωση που κάποιος δεν μπορεί να πραγματοποιήσει το test κόπωσης και κατά την κρίση του καρδιολόγου απαιτείται εξέταση για τον έλεγχο της αιμάτωσης της καρδιάς, πραγματοποιούνται ειδικές εξετάσεις όπως η αξονική στεφανιογραφία, το σπινθηρογράφημα του μυοκαρδίου, το ηχοκαρδιογράφημα με κόπωση, γνωστό ως stress echo, και η μαγνητική τομογραφία καρδιάς με κόπωση, γνωστή ως stress ΜRI.

Ο καρδιολόγος πολλές φορές βάσει των υπόλοιπων ευρημάτων μπορεί να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις όπως είναι η 24ωρη καταγραφή του ΗΚΓ, γνωστή ως holter ρυθμού, σε περίπτωση αρρυθμιών, η 24ωρη καταγραφή της πίεσης σε περιπτώσεις διακύμανσης της αρτηριακής πίεσης και άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις εφόσον τις κρίνει απαραίτητες.

Οριστική διακοπή του καπνίσματος

Το κάπνισμα οδηγεί σε σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις, κυρίως σε εμφράγματα του μυοκαρδίου και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Προκαλεί επίσης παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και αποδεδειγμένα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Το παθητικό κάπνισμα έχει παρόμοιες δραματικές συνέπειες στην υγεία μας.
Η ανάγκη επομένως να κόψουμε το κάπνισμα είναι σημαντική τόσο για εμάς όσο για τους ανθρώπους γύρω μας. Η διακοπή του καπνίσματος είναι μια δύσκολη διαδικασία, καθώς υπάρχουν πολλοί λόγοι που καπνίζει κανείς όπως ο εθισμός στη νικοτίνη, το άγχος και, πολύ συχνά, η συνήθεια. Ωστόσο, όταν κανείς αποφασίσει να κόψει το κάπνισμα μπορεί να βγει νικητής και να απαλλαγεί από αυτή την καταστροφική συνήθεια.

Γυμναστική

Η σωματική άσκηση ωφελεί τον οργανισμό με πολλούς τρόπους:
1. Δυναμώνει την καρδιά
2. Μειώνει τη χοληστερίνη
3. Μειώνει την αρτηριακή πίεση
4. Βελτιώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
5. Μειώνει το σωματικό βάρος
6. Δυναμώνει τους μυς, τα οστά και τις αρθρώσεις
7. Βελτιώνει την αντοχή
8. Μειώνει το άγχος
9. Βελτιώνει τον ύπνο
10. Ενισχύει την αυτοπεποίθηση.
Επομένως είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε τη γυμναστική στις καθημερινές συνήθειες. Προτείνεται ήπια αερόβια γυμναστική διάρκειας τουλάχιστον 30 λεπτών και τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα, όπως, για παράδειγμα, το κολύμπι, το ποδήλατο, το γρήγορο περπάτημα, κτλ.

Προσοχή στη διατροφή

Η κατάλληλη διατροφή και η απώλεια σωματικού βάρους μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τη χοληστερίνη, το σάκχαρο και την αρτηριακή σας πίεση. Χάνοντας μόνο το 10% του βάρους σας, θα μειώσετε σημαντικά την αρτηριακή σας πίεση αλλά και τον κίνδυνο εμφάνισης ενός μελλοντικού καρδιακού επεισοδίου.

Αποφύγετε να τρώτε τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά όπως το κρέας με ορατό λίπος, τα πουλερικά με πέτσα, τα λουκάνικα, τα αλλαντικά, το βούτυρο, τηγανητές τροφές όπως οι πατάτες, οι πλούσιες σε λιπαρά κρέμες γάλακτος και οι κάθε φύσης μαργαρίνες

Λιχουδιές όπως οι σφολιάτες, τα κρουασάν, τα γλυκά, τα γεμιστά μπισκότα και τα τσιπς καλό είναι να καταναλώνονται από σπάνια έως καθόλου. Αποφύγετε επίσης να τρώτε αλάτι και αλατισμένα τρόφιμα όπως παστά, καπνιστά, κονσέρβες, αλατισμένους ξηρούς καρπούς καθώς είναι γνωστό πως η αυξημένη πρόσληψη άλατος ανεβάζει την αρτηριακή πίεση.

Προσπαθήστε να τρώτε τρόφιμα πλούσια σε Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα όπως ο σολομός, ο τόνος, οι σαρδέλες, τα καρύδια και ο λιναρόσπορος. Προτιμάτε περισσότερο τρόφιμα πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά όπως το ελαιόλαδο και τα αμύγδαλα καθώς και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

Ναι σε τακτικές προληπτικές εξετάσεις, στην οριστική διακοπή του καπνίσματος, στη γυμναστική, στον έλεγχο του σωματικού βάρους, στον έλεγχο της πίεσης, στην προσεγμένη διατροφή.

Όχι σε κρέας με ορατό λίπος, πουλερικά με πέτσα, λουκάνικα, αλλαντικά, βούτυρο, τηγανητές τροφές όπως οι πατάτες τηγανητές, πλούσιες σε λιπαρά κρέμες γάλακτος, κάθε φύσης μαργαρίνες, σφολιάτες, κρουασάν, γλυκά, γεμιστά μπισκότα, τσιπς, αλάτι και αλατισμένα τρόφιμα όπως παστά, καπνιστά, κονσέρβες, αλατισμένους ξηρούς καρπούς

*Ο Ιωάννης Παληός, M.D., Ph.D., είναι Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς στο Metropolitan Hospital.